Informele opvoedsteun bespaart kosten jeugdzorg

Niet ieder gezin heeft een sociaal netwerk waar ze hun vragen over opvoeden kunnen neerleggen. “Als wethouder Jeugdzorg koos ik voor de laagdrempelige steun door ervaringsdeskundige vrijwilligers van Home-Start. Hier helpen we gezinnen echt mee.”

Aan het woord is Siepie Hylkema. Zij is acht jaar wethouder Jeugdzorg geweest in de Friese gemeente Dantumadiel en tegenwoordig bestuurslid bij Humanitas Noordoost Friesland dat Home-Start aanbiedt.

Het interview staat op 15 april in de nieuwsbrief Sociaal Domein van Binnenlands Bestuur, voor wethouders en beleidsmakers bij gemeenten.

Vroegtijdig hulp bieden
“Vragen of problemen in gezinnen moet je niet laten sudderen. Je wilt er zo snel mogelijk bij zijn”, vertelt Hylkema. “Veel mensen vinden het lastig om hulp te vragen. De gang naar formele zorg is lang niet altijd nodig. Elke ouder twijfelt wel eens of je het goed doet in de dagelijkse opvoeding van je kinderen. We zien die onzekerheid over de hele linie. Ook hoog opgeleiden zitten soms met de vraag ‘hoe doe jij dat?’. Een sociaal vangnet is verder belangrijk voor mensen die nogal op zichzelf zijn, moeders met een postnatale depressie of gezinnen die overbelast zijn. Ouders voeren liefst een gesprek met een ‘gewoon’ iemand aan de eigen keukentafel.

Inpassen in jeugdbeleid
Als wethouder zocht ik samen met de beleidsambtenaar naar programma’s die zorg heel dichtbij brengen en laagdrempelig zijn. Dat werd Home-Start. De aanpak is informeel met vrijwilligers. Die hebben zelf ervaring met opvoeden en krijgen trainingen. De begeleiding is in handen van coördinatoren met een hbo-opleiding die betaald werken bij een uitvoeringsorganisatie. Op deze manier is de laagdrempelige steun professioneel georganiseerd. Het mooie van deze steun is dat het bij mensen thuis is, in plaats van dat de ouders met hun kinderen ergens naartoe moeten gaan. De kinderen zie je daardoor in hun eigen doen. Je kunt hun gedrag zo beter observeren en bespreken, juist als ze in hun eigen omgeving zijn. Thuis zie je vaak sneller of er nog andere hulp, bijvoorbeeld voor school of de administratie, nodig is.

Minder kosten
We zien allemaal de tekorten in de jeugdzorg en dit programma kost relatief weinig. Het vrijwilligerswerk van Home-Start kost een gezin niets. De gemeente betaalt voor de steun gemiddeld tweeduizend euro per gezin per jaar. Een gezin krijgt hiervoor gemiddeld veertig weken per jaar drie uur per week steun door een vrijwilliger. Hoewel ik deze vorm van informele hulp zeker niet zie als vervanging van formele zorg, is Home-Start voor gemeenten een sleutelprogramma. Doordat ouders op tijd worden gesteund, kun je zwaardere vormen van hulpverlening voor zijn. De opvoedsteun geeft ouders zelfvertrouwen, waardoor ze zichzelf beter voelen. Net als de kinderen. En daar draait het uiteindelijk om, want waar je wieg ook heeft gestaan, elk kind verdient een goede start in het leven.”

Foto: Vorig jaar heeft Humanitas Noordoost-Friesland aan de vier gemeentebesturen in de regio een krant aangeboden met daarin ook het programma Home-Start. V.l.n.r. Anneke van Dellen voorzitter Humanitas afd. Noordoost-Friesland, Jouke Douwe de Vries wethouder gemeente Noardeast-Fryslân, Kees Wielstra wethouder gemeente Dantumadiel. Foto © Nanne Nicolai.

Portretfoto Siepie Hylkema © Klasina van der Werf.